Zaistniała sytuacja epidemiologiczna to zarówno dla uczniów, jak i dyrektorów, nauczycieli, a także rodziców nie lada wyzwanie. Od marca 2020 r. dzieci, młodzież i nauczyciele, zamiast być w szkołach, byli w domach, a zamiast zajęć w klasach mieli tzw. zdalne nauczanie. Byliśmy świadkami rewolucji, gdyż ze szkoły w zdecydowanej większości przypadków analogowej z dnia na dzień staliśmy się szkołą cyfrową. W jakim miejscu jesteśmy po kilku miesiącach funkcjonowania w nowej rzeczywistości? Czy sprostaliśmy wyzwaniu? A może to, co obserwujemy dzisiaj, to kryzys polskiej edukacji?

Zgodnie z tezą wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 9 maja 2018 r. (I SA/Bk 185/18) niepubliczne przedszkole otrzymuje dotację z budżetu gminy na każdego ucznia, a nie na ucznia, który został ujęty w systemie informacji oświatowej. Wysokość dotacji ma odpowiadać rzeczywistej liczbie uczniów. Jeżeli zatem liczba ta się zmieni (zwiększy) w ciągu roku, w tym zwiększy się liczba uczniów z orzeczeniem, to fakt ten powinien mieć natychmiastowe przełożenie na wysokość otrzymywanej dotacji.

Protokół kontroli, nawet jeśli zawiera wnioski dotyczące zwrotu dotacji, a także ewentualne zalecenia pokontrolne, nie stanowi prawnie wiążącego zobowiązania dla organu prowadzącego do zwrotu zakwestionowanej części dotacji. Oczywiście, gdy osoba prowadząca zgadza się z ustaleniami i potwierdza swoją winę, czy to w nienależnym pobraniu, czy niezgodnym z przepisami wykorzystaniu dotacji, może dobrowolnie zwrócić ustalone w taki sposób kwoty, często nawet bez odsetek, gdyż mogą one być liczone, począwszy od daty ustaleń dokonanych w protokole.

W nowym rozporządzeniu dotyczącym doskonalenia nauczycieli uwzględniono zmienione regulacje prawne co do tych właśnie placówek zawarte w przepisach art. 184–186 ustawy Prawo oświatowe. Zobowiązuje ono publiczne i niepubliczne placówki doskonalenia nauczycieli do posiadania akredytacji, a jeśli placówki te są dopiero co utworzone, to do wstępnej akredytacji. Rozporządzenie uwzględnia też regulacje zawarte w przepisach art. 70a ust. 4–6 ustawy Karta Nauczyciela, a także w przepisach art. 8 ust. 14 ustawy Prawo oświatowe, które umożliwiają prowadzenie przez ministra właściwego do spraw zdrowia publicznej placówki doskonalenia nauczycieli. Należy tu wspomnieć także o przepisach art. 51 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo oświatowe w związku z art. 321 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe i przepisów art. 184–186 ustawy Prawo oświatowe, w którym mowa o zadaniach i kompetencjach kuratora oświaty.

Rok 2019 jest czasem zmian w prawie oświatowym wynikających z opublikowanej 30 listopada 2018 r. ustawy z dnia 22 listopada 2018 r. o zmianie ustawy Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw, której głównym celem jest wprowadzenie reformy szkolnictwa zawodowego. Z ustawą wiążą się także zmiany m.in. w dotacjach dla szkół i placówek czy ocenie pracy i awansu nauczycieli. Część wprowadzonych zmian została omówiona poniżej.

Wraz z ustawą z 22 listopada 2018 roku o zmianach w przepisach Prawa oświatowego wprowadzono wiele nowych rozwiązań. Wśród nich należy wymienić konieczność opracowania programu wychowawczo-profilaktycznego na podstawie wyników corocznej diagnozy w zakresie występujących w środowisku szkolnym potrzeb rozwojowych uczniów, możliwość bezpłatnego transportu uczniów niepełnosprawnych szkół ponadpodstawowych czy zapewnienia miejsca do spożywania posiłków przez uczniów. Zmiany w przepisach Prawa oświatowego dotyczą również organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w placówkach niepublicznych, egzaminów na stopień nauczyciela kontraktowego i mianowanego czy procedury postępowania dyrektora w zakresie awansu zawodowego oraz oceny pracy nauczycieli.

Nowelizacja ustawy o systemie oświaty uregulowała kwestie związane z kształceniem dzieci i młodzieży niepełnosprawnymi, niedostosowanymi społecznie i zagrożonymi niedostosowaniem społecznym w sektorze oświaty niepublicznej. O czym należy pamiętać, organizując pracę placówki zgodnie z najnowszymi przepisami? Jak realizować podstawę programową z myślą o uczniach o specjalnych potrzebach edukacyjnych?

Trwająca reforma oświatowa niesie za sobą szereg wymagań i zmian, dotyczących organizacji pracy oraz nauki, wychowania i opieki w placówkach niepublicznych w roku szkolnym 2018/2019. Nauczyciele i dyrektorzy muszą przygotować się do realizacji nowej podstawy programowej, przyjęcia ucznia niepełnosprawnego do placówki czy udziału w konkursie w celu uzyskania dotacji na nowych zasadach.

Zgodnie z ustawą z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty dotacja w przedszkolach i szkołach, w których realizowany jest obowiązek szkolny lub nauki, przysługuje wszystkim uczniom – również dzieciom niepełnosprawnym w szkole. W przypadku przedszkoli, w tym oddziałów przedszkolnych przy szkole podstawowej, i innych form wychowania przedszkolnego zasady udzielania dotacji na uczniów niepełnosprawnych są wyszczególnione w przepisach.

W przypadku szkół ustawa nie wyodrębnia bezpośrednio zasad dotowania uczniów niepełnosprawnych, jednak z treści przepisów wynika, iż przy obliczaniu dotacji na tychże uczniów należy uwzględnić określone kryteria – wysokość subwencji oświatowej na dzieci niepełnosprawne w szkole danego typu i rodzaju.